Działania Krakowa na rzecz wprowadzenia opłaty turystycznej

Miasto Kraków od wielu lat podejmuje działania na rzecz wprowadzenia opłaty turystycznej, pobieranej od osób korzystających z noclegów w Krakowie. Kwestia ta ma duże znaczenie dla Krakowa ze względu na potencjał pozyskania dodatkowych wpływów do budżetu miasta. Podobne rozwiązania funkcjonują w licznych miastach na świecie – opłata turystyczna jest formą należności ponoszonej przez odwiedzających, obowiązującą na obszarze danej destynacji. Stanowi ona swoisty ekwiwalent za intensywne korzystanie z przestrzeni miejskiej i jej infrastruktury, szczególnie w okresach zwiększonego ruchu turystycznego.

W Polsce pobierana jest opłata miejscowa i uzdrowiskowa. Niemniej jednak, lokalne wprowadzenie każdej z nich uzależnione jest od spełnienia warunków klimatycznych. W Polsce nie ma przepisów, które umożliwiłyby pobieranie opłaty turystycznej. Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych w Polsce może być pobierana opłata miejscowa w miejscowościach, które spełniają jednocześnie trzy warunki, tj. posiadają korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w celach turystycznych, wypoczynkowych i szkoleniowych.

W 2017 roku Związek Miast Polskich, z inicjatywy ówczesnego Prezydenta Miasta Krakowa, przedstawił projekt nowelizacji przepisów umożliwiający gminom dobrowolne wprowadzenie opłaty turystycznej, bez konieczności spełniania kryteriów środowiskowych wymaganych przy opłacie miejscowej. Postulat ten był wielokrotnie podnoszony przez Prezydentów Krakowa w latach 2023–2025 w wystąpieniach do ministrów Sportu i Turystyki oraz Finansów. 29 listopada 2024 r. podczas spotkania Unii Metropolii Polskich w Krakowie, 12 prezydentów miast, w tym Aleksander Miszalski Prezydent Miasta Krakowa, podpisało apel do rządu o pilną zmianę przepisów dotyczących opłaty miejscowej.

W lipcu 2025 roku Komisja Promocji i Turystyki Rady Miasta Krakowa przygotowała projekt rezolucji skierowanej do Rządu RP, dotyczącej wprowadzenia opłaty turystycznej w polskich miastach. Radni wskazali, że dynamiczny rozwój turystyki wiąże się z licznymi wyzwaniami i kosztami, takimi jak: zwiększona produkcja odpadów komunalnych, przeciążenie miejskiej infrastruktury, konieczność dodatkowych nakładów na ochronę dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, a także wzrost interwencji służb porządkowych. Zakłada fakultatywne wprowadzenie opłaty turystycznej z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań, przyznanie samorządom prawa do ustalania wysokości tej daniny oraz przekazywanie całości wpływów z opłaty do budżetu gminy.

W przypadku Krakowa, gdzie rocznie przyjeżdża ponad 7 milionów turystów (osoby, które śpią przynajmniej jedną noc w mieście) spędzających średnio dwie - trzy nocy w mieście, przy stawce 4 złote (symboliczne 1 euro) za noc, szacowane przychody  z opłaty mogą wynosić od 60 do nawet 100 milionów złotych w zależności od długości pobytu.

 

Ruch Turystyczny w 2024 roku

Ruch turystyczny w Krakowie systematycznie wzrasta po pandemii COVID-19. W 2024 roku liczba odwiedzających przekroczyła rekordowy poziom z 2019 roku, potwierdzając dynamiczne ożywienie sektora – zwłaszcza turystyki krajowej. Według danych za 2024 r. Kraków odwiedziło łącznie 14,72 mln osób, co oznacza wzrost o blisko milion w stosunku do roku poprzedniego. Zdecydowaną większość stanowili odwiedzający krajowi – 12,39 mln osób, natomiast z zagranicy przyjechało 2,33 mln gości.

Dominującą grupą byli turyści, czyli osoby korzystające z noclegu na terenie miasta. W 2024 roku co najmniej jedną noc w Krakowie spędziło 7,95 mln osób, w tym 6,42 mln turystów krajowych oraz 1,53 mln zagranicznych.

Najsilniejszy wzrost odnotowano w segmencie turystyki krajowej – udział Polaków zwiększył się o 9,8%. Najwięcej odwiedzających przyjechało z województwa mazowieckiego, śląskiego i podkarpackiego. Warto podkreślić, że aż 14,7% wszystkich odwiedzających stanowili mieszkańcy Małopolski, którzy chętnie spędzali wolny czas w stolicy regionu.

Wśród gości zagranicznych najliczniejszą grupę stanowili turyści z Wielkiej Brytanii (20,6%), Niemiec (9,7%), Włoch (7,6%), Stanów Zjednoczonych (6,7%) oraz Hiszpanii (4,0%).

 

Opłata Turystyczna:

Doświadczenia wielu europejskich miast pokazują, że intensywny rozwój ruchu turystycznego jest coraz poważniejszym wyzwaniem. Napływ odwiedzających, przekraczający pojemność i chłonność turystyczną miejscowości, prowadzi do napięć społecznych i rosnącego niezadowolenia mieszkańców.

Jednym z rozwiązań, które mają pomóc w walce ze skutkami nadmiernej turystyfikacji jest  wprowadzenie opłaty turystycznej. Wprowadzenie opłaty powinno być uzależniona od decyzji władz samorządowych, przez które powinna być ustalana wysokość opłaty, a także cel, na jaki będą wydatkowane środki.

Specyfika i potrzeby wielu polskich miast są inne, w zależności od skali ruchu turystycznego. Tego typu opłata funkcjonuje w wielu miastach Europy i jest naturalnym kosztem ponoszonym przez odwiedzających daną miejscowość. Uzyskane z niej środki służą łagodzeniu negatywnych skutków ruchu turystycznego, w tym dbałości o porządek i są formą rekompensaty dla lokalnych społeczności.